“ENGELLİ DOSTU İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ”
Kitabı Okuyucularıyla Buluştu
04 Aralık 2016
Sosyal siyaset boyutlarıyla engelli uzmanı olan Prof. Dr. Ali Seyyar ile İnsan Kaynakları Uzmanı Erkan Aydemir’in birlikte kaleme aldıkları “Engelli Dostu İnsan Kaynakları Yönetimi” kitabı Ağustos 2016 tarihinde Sakarya Yayıncılık tarafından okuyucularıyla buluştu. Kitap, alanında bir ilk olma özelliğini taşımaktadır. Kitabın GİRİŞ kısmında yazarlar, kitabın içeriğine ve önemine dair şu açıklamalarda bulunmaktadır:
“İçinde bulunduğumuz bilişim teknolojisi çağında küresel rekabet şartları, işletmelerin ürün ve hizmet kalitesini yüksek tutma hedefi daha da önemli hâle gelmiştir. Bu doğrultuda birçok işletme, çalışma hayatında yer alan insanı yani işgöreni, sadece bir maliyet unsuru olarak görmekten ziyade onu, işletmenin hedeflerini gerçekleştirmede en önemli kaynak olarak değerlendirmeye başlamıştır. Modern işletmelerin İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY) birimleri de bu doğrultuda, işgücüne hak ettiği değeri ve önemi vererek, onun işe olan bağını, bireysel verimliliğini ve buna bağlı olarak örgütsel performansı artırmaya yönelik plân ve programlar yapmaktadır. Örgütsel performans artışı, hayatın idamesini çalışarak sağlayan personele yapılan yatırım sayesinde gerçekleşmektedir.
Çalışma hayatına katılmak ve engelli olmayan işgücü gibi çalışarak, gelir elde etmek ve emekleriyle iktisadî hayata ve işletmelerin örgütsel performanslarına katkı sağlamak isteyen engellilerin istihdamı ise, zor olduğu gibi istihdam edilen engelli insanların işe uyum sağlamaları da o kadar kolay olmamaktadır. Kaldı ki birçok işletme, rekabet ortamında mümkün mertebe çok kâr elde etmek veya mevcut durumunu korumak derdindeyken, engelli işgücü istihdam etmek konusunda pek fazla sosyal duyarlı bir tutum ve davranış sergilememektedir.
Oysaki demokratik gelişmelere paralel olarak insan (hakları) kavramının ön plânda tutulduğu ve işletme alanında İKY’nin önemi vurgulandığı bir dönemde dezavantajlı sosyal kesimler kategorisinde yer alan ve dolayısıyla pozitif ayrımcılık ilkesi doğrultusunda kendilerine her hususta fırsat eşitliği verilmesi gereken engellilerin emek piyasasına (kısmen de olsa) kazandırılması, sadece engelli kota sistemi sayesinde gerçekleştirilmektedir. Bunun yanında engelli dostu aktif istihdam politikaları, ne kadar etkili olursa olsun, engelli işgücünün istihdam sonrası sürece dair örneğin işletme içi etkinliğine yönelik ciddî hazırlıklar bulunmamaktadır.
Genel anlamda engelli dostu sosyal politikalar, özel anlamda engelli dostu aktif istihdam politikaları sayesinde çoğu zaman muhatapları açısından zorunlu olan kanunî düzenlemelere bağlı olarak engellilerin bir kısmı sosyal hayata/çalışma dünyasına kazandırılabilmektedir. Ancak Engelli Dostu İKY alanında gerek akademik, gerekse uygulama boyutuyla, dikkat çekici çalışmalar yapılmadığı için, birçok işletme, engelli personel çalıştırmasına karşılık, engelli personelin iş tatmini, işyerine uyumu, verimliliği ve meslekî kariyeri gibi konulara yönelik herhangi bir plan ve strateji geliştirememiştir.
Engelli Dostu İKY politikaları geliştirmeyen işletmeler, çalıştırdıkları engelli işgücünden yeterince yararlanmaları da mümkün değildir. Böyle bir tablo, hem engelli personel, hem de işletme açısından zaman ve kaynak israfıdır. O halde her iki kesimin de yararını olabilecek yeni bir yaklaşım olarak Engelli Dostu İKY modellerinin geliştirilmesi bir zarurettir. İşletmeler, bu doğrultuda çalışmak isteyen ve(ya) halihazır çalışmakta olan engelli işgücü için, İK politikalarını yeniden gözden geçirmeli, engelli işgücü lehine olabilecek yeni ve daha insanî paradigmalar belirlemeli, engelli çalışanlara yönelik eğitim ve geliştirme, ücret, performans değerlendirme, kariyer yönetimi, oryantasyon gibi İKY fonksiyonlarını geliştirmelidir. İşletmede engelli çalışana yönelik yapılacak bu gibi yatırımlarla; engelli çalışanın verimliliği artacak, yüksek iş memnuniyeti sağlanacak, aidiyet duygusu güçlenecektir. Sonuçta yapılan yatırımlar, işletmeye kâr olarak geri dönecektir.
Çalışma hayatına kazandırılmış olan engelli işgücünün işletmede verimli çalışması, işyerine uyumu, kariyer yapması gibi konular, İKY’nin karşılaştığı sorunların başında gelmektedir. Engelli dostu işletmeler dahî, engelli işgücü adayının işe alım sürecinden başlamak suretiyle insan kaynakları fonksiyonları kapsamına giren bütün aşamalarda engelli personele yönelik nasıl bir plânlama ve uygulama yapmaları gerektiği hususunda kapsamlı bir bilgi ve tecrübeye sahip değildir. Engelli personelin işletme/üretim süreçlerine etkin bir şekilde dâhil edilmesi, elbette birçok işletme için bazı ilave organizasyonel ve yapısal külfetleri de beraberinde getirmektedir. Ancak işyerine tam olarak entegre olmuş engelli personel, daha heterojen ve sosyal duyarlı bir ekibin üyesi olarak hem işletmeye bir zenginlik katmakta, hem de çalışma atmosferine müspet bir etki meydana getirmektedir. Böyle bir durumda engelli dostu işletmeler, hem sosyal sorumluluklarını yerine getirmiş, hem devletin sağladığı maddî teşviklerden yararlanmış, hem de daha yüksek bir örgütsel performans elde etmiş olmaktadır. Çünkü Engelli Dostu İKY anlayışı doğrultusunda konseptler uygulayan işletmeler, işletmenin kurum kültürüne samimî bir aidiyet duygusuyla bağlanan ve motivasyonu yüksek olan engelli personelden genelde daha büyük bir verim elde edebilmektedir.
Bu bağlamda alanında ilk olan bu bilimsel çalışma, engelli işgücü istihdam etmek isteyen ve(ya) etmiş olan işletmelerin İKY birimleri için, kaynak ve rehber niteliği taşıyan önemli bir kitaptır. On bölümden oluşan kitabımız, İKY (fonksiyonları) kapsamında akla gelebilecek hemen her konuya temas etmekte ve her konuyu engelli işgücü lehine olabilecek bir dönüşüm çerçevesinde ortaya koymaktadır. Kitabımızın en sonunda Ekler kısmında değişik bedensel engelli türleri kapsamına giren engelli işgücünün yapabileceği işler sıralanmıştır. Bu liste, engelli işgücü istihdam etmek isteyen ve iş analizleri yapma sürecinde olan işletmeler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Bu kitabı yazmamızın ana gayesi, engellilerin emek piyasasına hem daha çok katılımını, hem de çalıştıkları işyerlerinde huzurlu ve daha çok verimli olmasını sağlamaktır. Şüphesiz bu gayeye ulaşmak için, en önemli piyasa aktörlerinden olan işverenlere de büyük görevler ve sorumluluklar düşmektedir. Bu bağlamda hem engelli işgücü, hem de (engelli dostu olmak isteyen veya olan) işverenlere yönelik olarak kaleme alınmış olan kitabımız, bu alana yönelik olarak ne kadar faydalı/etkili olursa kendimizi o derece bahtiyar hissedeceğiz.”
Ali Seyyar // Erkan Aydemir
YAZARLAR HAKKINDA KISA BİLGİ:
ALİ SEYYAR: 1960’da Sakarya’nın Taraklı ilçesinde dünyaya geldi. 1967’den 1993’e kadar Almanya’da yaşadı. İlk, orta ve lise eğitimini Ulm’de tamamladı. Mannheim Üniversitesi, İktisat Fakültesi’nden mezun oldu. 1991–1993 yılları arasında Doğu Almanya’da bir meslek akademisinde öğretmenlik yaptı. Türkiye’ye temelli dönüş yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nde doktora eğitim programına başladı ve “Almanya’da Bakıma Muhtaçların Sosyal Güvenliği” konulu teziyle doktor oldu. 1998 yılından beri Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesinde (eski adıyla İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesinde) öğretim üyesidir. 2005 tarihli Özürlüler Kanunu’nun hazırlık ve uygulama safhasında Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nda (yeni adıyla Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde) kurumsal danışmanlık hizmetleri verdi. 2009 tarihine kadar Özürlüler Yüksek Kurulu üyeliğinde bulundu. 2012 yılında kurulan Sosyal Ar-Ge Derneğinin onursal başkanı ve 2016 yılında kurulan Zekâ Akademisi Satranç Spor Kulübü Derneğinin başkanıdır. 100’e yakın bilimsel makalesi ve 40’ın üzerinde kitabı bulunmaktadır. Evli ve bir çocuk sahibi olan Seyyar, iyi derecede Almanca ve İngilizce bilmektedir. Erkan Aydemir ile birlikte ortaklaşa kaleme alınan “Engelli Dostu İKY” kitabı, Ali Seyyar tarafından daha önce yazılan “ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALAR” kitabının bir nevi devamı niteliğindedir. Ali Seyyar’ın bireysel ve dernek çalışmaları ile ilgili aktüel bilgiler şu web sitelerinden temin edilebilir: www.sosyalsiyaset.net ; www.sosyalargem.com ; www.manevibakim.com
ERKAN AYDEMİR: 1978 yılında Ağrı'da doğdu. 1994 yılında İzmit Namık Kemal Lisesi'nden, 2001 yılında ise Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi, Eğitim İletişimi ve Plânlaması Bölümü'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra 12 yıl özel sektörde işletmelerin İnsan Kaynakları Departmanlarında "İnsan Kaynakları Uzmanı ve Eğitim Uzmanı" olarak çalıştı. 2011 yılında İstanbul'da Küçükçekmece Belediyesi'ne memur olarak atandı, daha sonra Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne nakil oldu. Halen Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nde İnsan Kaynakları Uzmanı olarak görev yapmaktadır. 2011 yılında "İnsan Kaynakları Yönetimi Yaklaşımlarında Özürlü Dostu Yeni Bir Model Önerisi: Küçükçekmece Belediyesi Üzerine Bir Çalışma" isimli teziyle Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı'nda yüksek lisans eğitimini tamamlayan Aydemir, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü'nde doktora eğitimine devam etmektedir. Evli olan Aydemir, İngilizce ve Japonca bilmektedir.
