GİRİŞ

Bu Rapor, 2005 tarihli Özürlüler Kanununda bakıma muhtaç özürlülere dönük olarak primsiz sistemde oluşturulan ve daha çok yoksulluk bağlamında değerlendirilen bakım güvence sisteminin geliştirilmesini öngörmektedir. Bakıma muhtaçlık olgusunun kendi başına bir sosyal risk türü olmasından yola çıkarak, bir başka ifadeyle yoksulluk (gelir durumu) gibi ayrı sosyal şartlar aranmaksızın bakıma muhtaç duruma gelmiş bütün kişileri sosyal güvenlik sistemine alacak tamamlayıcı bir bakım güvence sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Primsiz sistemde oluşturulan kısmî bakım güvence modelinin bütüncül bir kapsama kavuşması ise, sosyal sigortalar sisteminde oluşturulacak BAKIM SİGORTASI ile ancak mümkündür.

Bakım güvence sisteminin (Bakım Sigortasının) amacı, bir sosyal risk türü olan bakıma muhtaçlık riskine ve bu riskten doğan maddî zararların (gelir kaybı veya gider artışı) yanında bakım ihtiyacının karşılanmasını temin etmek ve bakıcı aile fertlerinin bakım yükünü hafifletmektir. Kısacası, sosyal sigorta kapsamında kabul edilen bakıma muhtaç kişilerin bakım güvenceleri bakım sigortasından, sosyal sigorta kapsamında olmayan bakıma muhtaç kişilerin bakım güvenceleri Özürlüler Kanununda belirtilen güvence sisteminden sağlanabilir.

Sosyal güvenlik reformu kapsamında bakım güvence sistemi ile ilgili yeni düzenlemeler yapılırken, hedef kitle açısından stratejik yaklaşımın özeti “BAKIMA MUHTAÇ OLAN HERKESE BAKIM GÜVENCE HİZMETLERİ” sağlamak olmalıdır. Bakıma muhtaç her vatandaşımız, bakım hizmetlerinden yararlanabileceği genelde sosyal bakım güvence sistemi özelde Bakım Sigortası içinde yer alabilmelidir.

Dünyada Bakım Güvence Sistemi alanında üç model uygulanmaktadır.

1.) Primli Model Kapsamında Sosyal Bakım Güvencesi: Bakım sorununa karşı sosyal sigortalar sistemi içinde bakım güvencesi, genelde sağlık sigortası içinde bakım hizmetleri sunmak veya müstakil bir bakım sigortası ihdas etmekle sağlanmaktadır. Hastalık, emeklilik (malullük), kaza ve işsizlik gibi değişik sosyal risklere karşı sosyal sigortalar sistemi içinde sağlanan genel güvenceden sonra yine primli rejim çerçevesinde Bakım Sigortası aracılığı ile bakıma muhtaç kişilere değişik hizmetler ve güvenceler sağlayan ülkeler arasında Hollanda (ve kısmen Almanya) gelmektedir. Bu model, primler yoluyla finanse edilmektedir; ihtiyaca ve prim oranına göre bakıma muhtaç kişilere evde veya kurumda sosyal bakım hizmetleri ve(ya) nakit yardımı (bakım ödeneği) sağlanmaktadır.

2.) Primsiz Model Kapsamında Sosyal Bakım Güvencesi: İkinci model ise bakıma muhtaçlara genel vergilerden finanse edilen Kamusal Sosyal Yardım ve Devletçe Destek yöntemiyle sunulan sosyal güvencedir. Bu model, ulusal düzeyde tüm fertleri bakım güvencisi şemsiyesi altında toplayan kanunî düzenlemelerle gerçekleştirilmektedir (Örn. Avusturya). Vergiye dayalı kamusal bakım güvence sisteminde kişinin bakıma muhtaçlık derecesine ve gelirine göre ücretli, ücretsiz veya kısmî katılımlı bakım hizmetleri verilmektedir.

3.) Primli ve Primsiz Modelin Birlikte Uygulandığı Karma Sosyal Bakım Güvencesi: Bakım güvence sistemini oluşturmuş ülkelerin bir kısmı, bakım hizmetlerini, hem (kamusal) sosyal yardım, hem de bakım sigortası aracılığı ile yürütmektedirler (örn. Almanya). Her ülkede sosyal sigorta kapsamı dışında kalan sosyal kesimlerin de olabildiğini düşünürsek, bakım sigortasının yanında yoksulluk sebebiyle prim ödeyemeyen bakıma muhtaç kişilere dönük bakım güvence modellerinin de geliştirilmesi gerekmektedir. Bu da ancak primsiz modellerin de sosyal bakım güvence sistemine dâhil edilmesi mümkündür.

Bakım Güvence Sistemi İçinde Bakım Sigortasının Yeri

Bakım Sigortası (BS), sosyal sigorta kapsamında olan veya sigortalı sayılan kişinin, bakıma muhtaç duruma gelmesi hâlinde bakım güvence kapsamına alınmasıdır. Bu boyutuyla BS, primli sistem içinde yer alan sosyal sigortalının eşi ve çocuklarının da yararlanabileceği zorunlu bir sosyal sigorta güvencesidir. BS, sosyal sigorta sisteminde yer alması hasebiyle SOSYAL BAKIM SİGORTASI olarak da tanımlanmaktadır. Ödenen sigorta primleri sayesinde sosyal sigortalılar ve sigortalı sayılanlar, bakım güvence hizmetlerinden (bakım ödeneği; evde veya bakım merkezinde yardım görme masraflarının karşılanması vb.) yararlanabilirler.

BS’nin bakım güvence sisteminden ve hizmetlerinden yararlanabilmenin tek şartı, kişinin bakıma muhtaç olmuş olmasıdır. Bir başka ifadeyle, temel kriter Bakıma Muhtaçlık’tır. Bunun yanında gelir yetersizliği gibi sosyo-ekonomik şartlar aranmamaktadır. Bakıma muhtaçlık durumuyla bağlı ortaya çıkabilecek risklere karşı, sosyal sigortalılar ve aile fertleri sigortalanmış sayılırlar.

1.) Evde Bakıma Yönelik Bakım Güvence Sistemi: Türkiye açısından bakım güvence sistemlerini değerlendirecek olursak, şunları tespit edebiliriz: Türkiye’de ilk kez sosyal güvenlik kapsamı dışında olan veya sosyal sigortalı olduğu halde yoksul bakıma muhtaç özürlü olanlara dönük bakım güvence sistemi oluşturulmuştur. Daha somut bir ifadeyle, sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olsun veya olmasın kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3'ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlülere evde veya kurumda bakım güvence hizmetleri sunulmaktadır. Genelde evde bakımı özendirmek maksadıyla bakıma muhtaç özürlülere ve bakıcı aile fertlerine net asgari ücret üzerinden ödenen bakım ödeneği tercih edilmektedir. Böylece kendi kendilerine yeterli olmayan bakıma muhtaç özürlülere sürekli olarak evlerinde bakmak mecburiyetinde olan sosyal sigortalı olsun veya olmasın yoksul aileler de sosyal güvenlik kapsamı altında maddî yönden desteklenmektedir. Ancak şu anda yoksul olmayan sosyal sigortalılar, bakım güvence sisteminden yararlanamamaktadır. Dolayısıyla, Bakım Sigortasının ihdasıyla birlikte memleketimizde oluşturulacak bakım güvence modeli, karma model niteliği taşıyacaktır. Bakım Sigortası ile birlikte bakım güvence hizmetlerinden yararlanma şartları içinde yoksulluk şartı da artık aranmayacaktır.

2.) Kurumsal Bakıma Yönelik Bakım Güvence Sistemi: Sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olmayan, bakıma muhtaç özürlülerden ailesini kaybetmiş olanlar ile ailesi ekonomik ve-veya sosyal yoksunluk içerisinde bulunanlara bakım hizmetleri, resmî veya özel bakım kurumlarında verilmektedir. Bu hizmetlerin, gerçek ve tüzel kişilerce de yürütülmesi mümkündür. Bakıma muhtaç özürlüler için sunulacak kurumsal bakım hizmetlerinin karşılığı olarak bakım merkezine her ay iki aylık net asgari ücret ödenmektedir. Yani, yoksul bakıma muhtaç kişiler, ücret ödemeksizin kurumsal bakım hizmeti alabilmektedir. Ancak bu durum, bakıma muhtaç özürlünün kendisinin veya ailesinin herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olması hâlinde, bakım hizmetinden faydalanmasına engel teşkil etmekteydi. Bakıma muhtaç özürlüler için bu engelin kaldırılması ve eşitliğin sağlanması amacıyla 10.02.2007 tarihinde bir değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklik ile “Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3'ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlülere resmî veya özel bakım merkezlerinde ya da ikametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi sağlanır.” hükmü getirilmiştir.

Özürlüler Kanunundan farklı olarak bütüncül bakım güvence sisteminde sadece bakıma muhtaç özürlüler değil hangi sebepten dolayı olursa olsun bakıma muhtaç olan bütün bireyler, sosyal güvence sisteminin içinde yer almaktadır. Bakıma muhtaçlık, özellikle yaşlılıkta ortaya çıkan bir problem olduğu unutmamalıdır. Özellikle ileri yaşlılıktan dolayı bakıma muhtaç hâle gelmiş (sigortalı) bakıma muhtaç yaşlılar, bakım güvence sisteminden (BS’den) yararlanabileceklerdir.

Buna göre bakıma muhtaç kişi, günlük yaşamın akışında düzenli olarak tekrarlanan normal hareketleri yerine getiremeyen ve bundan dolayı da başkalarının fizikî, tıbbî, sosyal ve manevî desteğine ve bakımına değişik yoğunluklarda sürekli olarak ihtiyaç duyan kişidir. Destek ve bakım, bakıma muhtaç kişiyi günlük yaşamın akışındaki gerekli hareketlerde desteklemek, bu işlerini tamamen ya da kısmen üstlenmek, kontrol etmek ve yardımcı olmaktır. Destek ve aktif bakımın hedefi, kişinin yardıma muhtaç işlerini mümkün olduğu kadar bağımsız olarak bizzat üstlenebilmesini mümkün kılmaktadır.

Bakıma Muhtaçlık, ileri derecede veya birden fazla özürlülük, ağır derecede kronik hastalık, yaşlılık ve(ya) bütün bunların birlikte yaşanmasından dolayı meydana gelebilmektedir. Bakıma muhtaç kişiler, günlük yaşamda düzenli olarak yapılması gereken temel işlerde önemli ölçüde sürekli olarak başkalarının fizikî yardımına ve desteğine ihtiyaç duymaktadırlar (Uzun Dönemli Bakım veya Ömür Boyu Bakım İhtiyacı). Sürekli bir durumunun olması için, bakıma muhtaçlık halinin muhtemelen en az altı ay sürmesi gerekmektedir. Bakıma muhtaç olmanın tespiti, dört alanı kapsar: Vücut bakımı, beslenme, hareket yeteneği ve ev işleri.

Bakıma Muhtaçlık Dereceleri

Bakıma muhtaçlık durumunun yanında bakım ihtiyacı, kişilerin bakıma muhtaçlık derecelerine göre değişmektedir. Örneğin Alman BS; bakım ihtiyacını üç kademeye ayırmıştır:

1.) „Önemli ölçüde bakıma muhtaç olanlar“ (Bakım derecesi I),

2.) „Ağır (orta) derecede bakıma muhtaç olanlar“ (Bakım derecesi II)

3.) „En ağır derecede bakıma muhtaç olanlar“ (Bakım derecesi III).

Bakıma muhtaçlık derecelerine göre, bakım güvence hizmetlerinin niteliği de değişmektedir. Yani, gerek bakım ödeneklerinin miktarı, gerekse evde profesyonel bakım hizmetlerinin yoğunluğu bakım muhtaçlık derecelerine göre âdilane bir şekilde belirlenmektedir.

Bakıma muhtaçlığın tespiti, kişilerin özel durumları dikkate alınarak bakım heyeti tarafından genelde evde yapılmaktadır. Türkiye’de genelde tam teşekkülü Devlet Hastanesinden ağır derecede özürlü olduğuna dair rapor alanlar, bakım güvence hizmetlerinden yararlanabilmek için, SHÇEK’ye müracaat etmek mecburiyetindedir. Bakıma muhtaç kişiler içinde evin dışına çıkması sakıncalı veya tehlikeli olan ağır derecede yatalak kişilerin bulunduğunu düşünürsek, hastaneye bağlı olarak bakım raporunun tanzimi, kişiler açısından avantajlı değildir.

BS’nin Finansman Yapısı

BS, genelde sosyal sigortalı olarak çalışan ve işverenin eşit paylaştığı primlerle karşılanmaktadır. Prim ödenme şekli, hastalık sigortasında olduğu gibidir: İşveren, primi doğrudan ücret ya da aylıktan kesip Bakım Sigortasına havale eder. Bu durum memurlar için de aynen geçerlidir. Emekliler, isteğe bağlı sigortalı olanlar ve serbest meslek erbabı, sosyal bakım sigortası priminin tamamını veya yarısını öderler.

Bakım sigortasının ihdası ve buna bağlı olarak bakım güvence sistemi içinde yer alacak olan bakım ödeneğinin uygulanması, tamamen teknik ve kolay uygulanabilir bir yöntemdir. Zor olan, evde veya kurumda profesyonel bakım hizmetlerinin sunulmasıdır. Çünkü bu alanda yeterince meslek elemanı (bakıcı personel) olmadığı gibi sistemli bir bakım eğitim modelimiz de yok. Onun için BS çalışmalarının yanında mutlaka bakım eğitim modelinin oluşturulmasına ve uygulamalarına yönelik bir sisteme ihtiyaç vardır.

Dünya uygulamalarında bakıma muhtaç kişilerin ihtiyaçları geniş bir yelpaze ele alınmaktadır. Bakım muhtaçlık derece ve ihtiyacına göre sosyal hak bağlamında bakım güvence hizmetlerinin türleri de değişmektedir. Bu kapsamda sağlanan hizmetler şunlardır:

1.) Evde Amatör Bakım Hizmetleri İçin Bakım Ödeneği: Sosyal sigortalılar, bakımları aile fertleri, arkadaş veya tanışları tarafından yapıldığında bakım parası alma hakkına sahiptirler. (Mesela Almanya’da birinci bakım derecesinde olanlara aylık 205 Euro, ikinci kademede olanlara 410 Euro ve üçüncü kademede olanlara 665 Euro ödenmektedir).

2.) Evde Profesyonel Bakım Hizmetleri İçin Bakım Ödeneği: Evde bakım hizmetleri, bakım merkezlerine bağlı veya bunlardan bağımsız olarak çalışan profesyonel bakıcı personel tarafından yapıldığında bakıma muhtaçlık derecelerine göre bakıcı personele ücret ödenmektedir.

3.) Bakım Kursları: BS, bakımı yapan aile üyeleri için bakım kalitesini artırmak için, bakım kursları tertip etmektedir.

4.) Bakım Araç-Gereç Yardımı: Evde yapılan bakımı kolaylaştırdığı ve bakımı yapılan kişilerin durumunu iyileştirdiği takdirde BS tarafından ücretsiz araç-gereç yardımı yapılmaktadır.

5.) Bakıcı Aile Fertlerine Tatil Hakkı ve Bakım Hizmetlerinin Sağlanması: Bakan kişinin hastalık veya tatil yapmak istemesi gibi sebeplerden dolayı bakım işini yapamadığı durumlarda yedek bir bakıcı personel temin edilmektedir. Almanya’da bakıcı personel için en fazla dört haftalık bir süre için, yılda en fazla 1.432 Euro´ya kadar ödeme yapılmaktadır.

6.) Kısmî Kurumsal Bakım Hizmetleri: Ev bakımı yeterince verilemediği durumlarda günün belli bir bölümünde (gündüz veya gece) bakıma muhtaçlar bir bakım merkezinde bakılırlar. BS, bakım merkezine kişilerin bakıma muhtaçlık derecelerine göre bakım destek ödeneği vermektedir.

7.) Tam Kurumsal Bakım Hizmetleri: Alman BS, bakım hizmetleri, tıbbî tedavi bakımı ve sosyal bakım için bakım merkezine birinci bakım derecesinde aylık 1023 Euro, ikinci kademede 1279 Euro ve üçüncü kademede 1432 Euro ödemektedir.

8.) Oturulan Mekân ve Yakın Çevresini İyileştirici Önlemler: Evde bakım hizmetlerini fizikî yönden kaliteli hâle getirebilmek için Alman BS, bir kereye mahsus olarak en fazla 2557 Euro ek ödeme yapmaktadır. Bu ödemenin yapılması için ilgili önlem bakıma muhtaç kişinin evinde yaşayabilmesi veya daha iyi bakılması için gerekli olmalıdır.

Bakım Güvence Hizmetlerinin Anlamı ve Etkileri

Bütüncül bakım güvence modelini (Bakım Sigortasını), sosyal güvenlik sistemine (sosyal sigortalar sistemine) yerleştirmek suretiyle bakım güvence hizmetleri sayesinde Türkiye’de sosyal yapımıza ve aile kültürümüze yeni bir bakım anlayışı kazandırılmaktadır. Böylece Sosyal Devlet ilkelerinin, sosyal bakım alanında da uygulanılmasına zemin hazırlanmaktadır. Bakım güvence hizmetlerinin uygulanmasına dönük kararlılıkla birlikte bakımın fizikî, kültürel, pedagojik ve sosyal altyapının temellerinin de atılması sağlanmaktadır. Bakım bilimi alanında mesela “Sosyal Bakım”, “Manevi Bakım”, “Sosyal Gerontoloji” gibi bilimlerin yeşermesi mümkün olmaktadır. Türk eğitim sisteminde bu alanla ilgili yeni bilim dallarının oluşması sağlanmış olmaktadır.

Şüphesiz bu kısa Raporda genelde sosyal bakım güvence modeli ve özelde BS ile ilgili teknik bilgilerin bütününü yansıtmak mümkün olmamıştır. Ancak temel esaslar doğrultusunda bakım güvence sisteminin tamamlanmasına yönelik olarak BS’nin sosyal sigortalar sistemi içinde iki aşamalı olarak gelecek 4 sene içinde ihdasının mümkün olabileceğini düşünmekteyiz. İlk aşamada (bir iki yıl sonra) BS’nin ihdası ve primlerin toplanması, ikinci aşamada (3-4 yıl sonra) bakım güvence hizmetlerinin bir kısmının (Örn. bakım ödenekleri) veya tümünün (evde ve kurumda profesyonel bakım hizmetleri dâhil) bakıma muhtaç kişilere sunulması düşünülebilir. Bütün bakıma muhtaç kişileri kapsayacak bir bakım güvence sisteminin ve özellikle BS’nin oluşturulması, aktif sosyal politikalar adına önemli bir hamle olacağını düşünmekteyiz.

ÖNERİLER

1.) “Bakıma muhtaç özürlü” yerine yaşlılar gibi daha geniş bir sosyal grubu kapsayan “bakıma muhtaç kişi” kavramı kullanılmalıdır. “Bakıma muhtaç kişi” kavramının tanımı şu şekilde olabilir: “Kronik hastalık, ileri yaşlılık ve(ya) ağır özürlülük sebebiyle günlük hayatın alışılmış, tekrar eden aktivite alanlarına ait temel gereklerini önemli ölçüde (veya değişik derecelerde) yerine getiremediği (ve dolayısıyla kendine bakamayacak durumda olduğu) için, başkalarının bakım hizmetine ve desteğine sürekli olarak ihtiyaç duyan kişidir”.

2.) 2005 tarihli Özürlüler Kanununda bakıma muhtaç özürlülere tanınan sosyal hakların korunması şartıyla geniş anlamda Türk Sosyal güvenlik sisteminde, dar anlamda Türk sosyal sigorta sisteminde müstakil bir (sosyal) bakım sigortası ihdas edilmelidir.

3.) Bakım güvence hizmetlerinden yararlanma şartı, yoksulluk ölçütünden bağımsız olarak sadece bakıma muhtaçlık kriterine bağlanmalıdır.

4.) Türk sosyal sigortalar siteminde oluşturulacak bakım sigortasının prim oranı, sosyal diyalog sürecinde sosyal tarafların da görüşleri alınarak uzlaşma yoluyla belirlenmelidir. Devlet, mevcut bakım güvence sistemine (primsiz sisteme) malî kaynak ayırdığı gibi, bakım sigortasının finansmanına da (İşsizlik Sigortasında olduğu gibi) kısmî katkı sağlamalıdır.

5.) ve sosyal sigortalar toplam prim yükü de buna göre artacaktır. Bunun önüne geçebilmek için, İşsizlik Sigortası primini % 1 oranında düşürmek mümkündür. İşsizlik Fonunda biriken paraları esas aldığımızda sosyal sigortalar sistemi içinde toplam prim yükünü artırmayacak sigorta dalları arasında prim oranlarında esnek kaydırmalar yapılmalıdır. Diğer taraftan BS primlerinin alınması ve bakım güvence hizmetlerinin sunulması arasında kaynakların oluşması açısından belirli bir zaman dilimine yer vermek gerekir. Örneğin BS primleri, 01.01.2008 tarihinden itibaren kesilir ve bakım güvence hizmetleri 01.01.2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.).

6.) Bakım güvence sistemine objektif esaslara göre belirlenmiş üç boyuttan oluşan bakıma muhtaçlık derecelendirme sistemi getirilmelidir.

7.) Bakım güvence hizmetleri kapsamında bakıma muhtaç kişilere sağlanan sosyal haklar (bakım ödenekleri), bakıma muhtaç kişilerin bakıma muhtaçlık derecelerine göre ve dolayısıyla bakım ihtiyaç ve türlerine göre basamaklı (artan oranlı) olarak belirlenmelidir.

8.) Bakım güvence hizmetleri kapsamında bakıma muhtaç kişilere sağlanan sosyal haklar, sadece bakım ödenekleri ile sınırlı tutulmamalıdır. Özellikle evde ve kurumda kaliteli bakım hizmetlerinin teminine yönelik işleyen bir bakım eğitim modeli kapsamında nitelikli bakıcı personel yetiştirilmeli ve bakıcı aile fertlerinin bakım yükünü hafifletmek adına evde bakım hizmetlerinde aktif olarak görev alabilmelidir.

9.) Sağlık kurulu raporunun temini bağlamında tam teşekkülü bir hastaneye gitme şartına bazı istisnalar getirilmelidir. Kişilerin şahsiyetlerine saygı çerçevesinde özellikle birden fazla rahatsızlığı olan yatalak yaşlılar ve özürlülerin bakıma muhtaçlık dereceleri, bakım heyeti tarafından evde tespit edilmesine yönelik bir sistem oluşturulmalıdır.

10.) Sertifikalı bakıcı personel, SHÇEK İl ve İlçe Müdürlükleri ile yapacakları sözleşme doğrultusunda bakım merkezine bağlı olmaksızın kendi adına evde bakım hizmetleri yapabilmelidir.

11.) Bakım ödeneğinden yararlanmak isteyen bakıcı aile fertlerine, bakım kalitesini temin etmek maksadıyla belirli bir süre içinde Bakım Kursuna katılma şartı getirilmelidir.

12.) Bakım güvence modeli ve bakım sigortası kendi başına bir ihtisas alanı olduğu için, bu alanda çok yönlü bir hazırlık çalışması yapacak bir çalışma kurulu oluşturulmalıdır. Çalışma kurulu, ÖZÜRLÜLER ŞURASI’ndan elde edilen birikimlerden hemen sonra oluşturulmalıdır. Bu kurul, teknik detayları ile birlikte özellikle şu konuları ele almalıdır: A) Kapsanan Sosyal Risk Türü: Bakıma muhtaç kişinin ve bakıma muhtaçlık riskinin açık bir biçimde tanımlanması, derecelerinin belirlenmesi, bakım ihtiyaçlarının belirlenmesi. B) Finansman Yöntemi ve Kaynağı: Kurulacak bakım güvence sisteminin ve hizmet ağının finansmanının hangi yapı çerçevesinde ve nasıl yerine getirileceği; kaynakların neler olduğunun, mümkün mertebe sosyal güvenlik sistemine yeni ek yükler getirmeksizin prim türlerinin ve bu primlerin kimlerden ve hangi esaslara göre toplanacağının, bakım fonu oluşturma tekniklerinin ve kullanılmasındaki esasların belirlenip planlanması. C) Bakım Güvece Hakları ve Hizmetleri: Bakıma muhtaç kişilere hangi şartlarda ne gibi hizmetlerin sunulması uygundur; Hak sahibi oldukları sosyal bakım ve destek türlerinin açıklığa kavuşturulması. D) Örgütlenme: Sosyal bakım güvence hizmetlerinin hangi örgütsel yapı (SHÇEK veya Bakım Sigortası Kurumu?) ve isleyiş içinde gerçekleşeceği; Örgütlenmenin hangi yönetim sistemi içinde nasıl oluşturulacağı. F) Alternatif-Özel Bakım Güvence Sistemleri: Bakım güvence modellerinin, özel sektör eli ile ve özel bakım sigortası aracılığıyla oluşturulması.

13.) Bakım Sigortasının temel esaslarını ve uygulama takvimini belirleyecek bu çalışma komisyonunda, sosyal taraflar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ve Sağlık Bakanlığının temsilcileri, DPT, SHÇEK ve ÖZİDA temsilcilerinin yanında üniversitelerden alanla ilgili akademisyenler yar almalıdır.

1.) Seyyar, Ali; SOSYAL SİYASET AÇISINDAN ÖZÜRLÜLÜĞE KARŞI MÜCADELE; Türdav Yay.; İstanbul; 2000.

2.) Seyyar, Ali; SOSYAL SİYASET AÇISINDAN ÖZÜRLÜLER POLİTİKASI (ALMANYA-TÜRKİYE MUKAYESELİ); Türdav Yay.; İstanbul; 2001.

3.) Seyyar, Ali; TEORİK VE PRATİK BOYUTUYLA SOSYAL BAKIM; T.C. Başbakanlık, SHÇEK-Yay.; Ankara; Aralık-2004 (228 sayfa). [II. genişletilmiş Baskı: Şefkatli Eller Yayınları; 2007.

4.) Seyyar, Ali; ÖZÜRLÜLERE ADANMIŞ SOSYAL POLİTİKA YAZILARI; Adapazarı Büyükşehir Belediyesi Yayınları; Mayıs 2006.

5.) Seyyar, Ali; SOSYAL HİZMETLERDE BAKIM TERİMLERİ (Ansiklopedik Sözlük); Şefkatli Eller Yayınları; Ankara; Temmuz 2007.

6.) Seyyar, Ali; BAKIMA MUHTAÇLARIN SOSYAL GÜVENLİĞİ; Sakarya Üniversitesi Matbaası; Adapazarı; 1999.

7.) Sema Oğlak, Seyyar, Ali; “ALMANYA VE JAPONYA’DA BAKIM SİGORTASI UYGULAMASI (MUKAYESELİ BİR DEĞERLENDİRME)”; İstanbul Ünivesitesi İktisat Fakültesi Mecmuası; Prof. Dr. Toker Dereli’ye Armağan; Cilt 55; Sayı 1; Kitap No 4890; İstanbul Üniversitesi; 2006.

8.) Sema Oğlak; Seyyar, Ali; “DANİMARKA VE HOLLANDA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMLERİNDE BAKIM HİZMETLERİ (MUKAYESELİ BİR DEĞERLENDİRME)”; ÖZ-VERİ Dergisi; T.C. Başbakanlık; Özürlüler İdaresi Başkanlığı; Cilt. 1; Sayı 1; Eylül 2004.

9.) Sema Oğlak; “UZUN SÜRELİ EVDE BAKIM HŞZMETLERİ VE BAKIM SİGORTASI”; Turkish Journal of Geriatrics; 10 (2); 2007.)